“Ah benimki çok hareketli, hiç yerinde durmuyor. Oğlum dur koşma düşeceksin…”.

Durmaz sevgili anne babalar, sadece sizinki değil hiç bir çocuk yerinde durmaz. Çünkü çocukların bizden çok daha fazla hareket etmeye ihtiyacı var. Çocuklar dünyaya geldikleri ilk günden itibaren bedenleriyle, hareket ederek dünyayı öğrenmeye başlar. Bu yüzden onlara “otur oturduğun yerde” demek, dünyayı keşfetmelerine engel olmakla aynı şeydir.

Çocuklar için hareket etmek çok doğal ve eğlencelidir. Ancak genellikle ebeveynleri tedirgin eder. Çocuklar bütün bedenlerini kullanarak koşma, zıplama, tırmanma gibi hareketler yapmaya ihtiyaç duyarlar. Böyle durumlarda anne babaların aklına hep “Acaba düşecek mi, kendine zarar verecek mi?” soruları gelir. Bu sorular bazen o kadar baskın gelir ki, ebeveynler çocuklarının düşmesindense hareket etmemesini tercih ederler. Elbette çocuklar hareket ederken güvenliklerini sağlamak çok önemlidir. Ancak güvenli bir ortamda hareket etmelerinin çocukların gelişimine sonsuz faydası vardır. Daha ilk anda aklıma gelenleri paylaşayım:

1. Hareket eden çocuklar güçlü ve sağlıklı bedenlere sahip olur! Araştırmalar 0-6 yaş arasındaki çocukların günde ortalama iki saatini ekran (tv, tablet, telefon, bilgisayar) karşısında geçirdiğini göstermektedir. Ekran başındaki çocuklar otuz yıl önceki yaşıtlarına oranla çok daha az hareket etmektedir. Hazır, paketli gıda ve şeker tüketimindeki artışla da beraber, çocuk obezitesi otuz yıl öncesine göre iki kat artmıştır (Ogden, Flegal, Carroll, & Johnson, 2002). Düzenli fiziksel aktivite çocukların kas, eklem ve kemiklerinin güçlenerek sağlıklı kalmasını destekler. Kilo kontrolünü sağlar ve şeker hastalıklarının oluşumunu engellemeye yardımcı olur.

2. Sağlam kafa sağlam vücutta bulunur! Hareket ile beyin gelişimi arasında çok ciddi bağlantılar var. Hareket etmek, çocuklarda beyindeki kan akışını etkileyerek sinirler arası bağları güçlendirir. Bu sayede öğrenme kapasitesini arttırır ve hafızayı güçlendirir. Düzenli egzersiz yapan çocukların akademik becerileri ve okul başarısı egzersiz yapmayan çocuklara göre çok daha yüksektir. Ayrıca bedensel aktivitenin dil gelişimini olumlu etkilediğini kanıtlayan birçok araştırma mevcuttur.

3. Güçlü sosyal ilişikilerin anahtarı hareket etmektir! Çocuklar için hareket en önemli iletişim araçlarından bir tanesidir. Onlar henüz konuşamazken duygu ve düşüncelerini hareketleriyle ifade ederler. Onların hareketlerine verdiğiniz tepkiler iletişim kurmanızı sağlar ve aranızdaki bağı güçlendirir. Hareket etkinlikleri ve fiziksel olarak aktif oldukları oyunlar çocukların sosyal becerilerini geliştirir. Çocuklar hareket ettikleri grup oyunlarında yer aldıkça iletişim becerilerini geliştirerek işbirliği, saygı gibi değerleri öğrenirler.

4. Hareket eden çocuk mutlu çocuktur! Fiziksel aktivite çocukların yaşadıkları güçlü duygular sonucunda biriken enerjiyi serbest bırakmalarını sağlayacak en pozitif yoldur. Hareket eden çocuklar olumsuz duygularından sağlıklı şekilde arınarak daha az agresif davranış gösterirler. Düzenli egzersiz, depresif duyguları ve kaygıyı engellemeye yardımcı olur. Erken yaşlarda egzersiz yapmak ile ilgili pozitif deneyimler yaşayan çocuklar ileride aktif bireyler olmaya daha yatkın olurlar.

5. Hareket etmek çocuklarda özgüven gelişimini etkiler! Çocuklar hareket ettikçe fiziksel becerileri gelişir ve daha fazla şeyi kendi kendilerine yapabilmeye başlarlar. Bedensel olarak başardıkları her yeni şeyde yaşadıkları “yapabiliyorum” duygusu özgüvenlerini olumlu etkiler. Bu nedenle çocuklara, fiziksel sınırlarını zorlayabilecekleri fırsatlar sunmak büyük önem taşır. Bedensel olarak zorlayıcı bir durumla karşılaştığında çocuğunuz genellikle sizden yardım ister. Yardım etmeden önce kendi kendine yapması için cesaretlendirerek onu destekleyebilirsiniz.

Çocuklar hareket etmeyi doğal olarak çok severler ve aktif oldukları etkinliklerden keyif alırlar. Hareket etmenin bedensel, zihinsel, sosyal ve duygusal sağlıkları üzerinde bu denli pozitif etkileri varken onları hareket etmekten alıkoymak haksızlık olmaz mı? Çocuklarınızla parklara çıkın, birlikte dans edin, yürüyüş yapın, her türlü hareket fırsatından yararlanın. Hava koşulları ne olursa olsun çocuğunuzla açık havada vakit geçirin. Ve çocuğunuzun günde “EN AZ ÜÇ” saatini fiziksel olarak aktif geçirdiğinden emin olun!

Senem Han Uysal

Referanslar

Prevalence and trends in obesity among US adults, 1999-2000. KM Flegal, MD Carroll, CL

Ogden, CL Johnson. Jama 288 (14), 1723-1727.

On the Move: The Power of Movement in Your Child’s First Three Years. Zero to Three

Foundation.

www.zerotothree.org

Pica, R. 2008. “Learning by Leaps and Bounds: Why Motor Skills Matter.” Young Children

63 (4): 48–9.