Havalar soğuk hem de çok! Biz yetişkinler genellikle çok üşüyoruz ve bundan pek hoşlanmıyoruz. Çocukları da kendimiz gibi sanıyoruz. Hava biraz soğudu mu “Aman yavrum üşütürsün çıkma”, “Hava düzelsin söz o zaman gideriz parka” cümleleri etrafımızı sarıveriyor. Ama havalar kolay kolay düzelmiyor. Örneğin Ankara’da yaşayan bir çocuk için yılın en az beş ayı sıcaklık ortalama 10 derecenin altında. Yani bu sözlere kulak asmak bir çocuk için beş aylık ev hapsi demek. Oysa açık havada olmanın çocukların ruhsal ve fiziksel sağlığına sonsuz katkısı var. Açık havada oynayan çocuklar, oynamayanlara göre daha mutlu, daha başarılı, daha dikkatli ve daha sakin oluyorlar. Üstelik açık hava çocukların fiziksel gelişimlerini destekleyecek, onları obeziteden koruyacak birçok hareket fırsatı ile dolu.
İngiltere’de 2000 aile üzerinde yapılan bir araştırmanın sonuçları ise çok çarpıcı. Araştırmaya göre açık havada çocuklar, cezaevlerindeki mahkumlardan bile daha az zaman geçiriyor. Ortalama bir çocuk günde bir saatten az zamanı açık havada geçirirken, yaklaşık yedi saati ekran başında harcıyor. Yetişkinler için de durum farklı değil! Çevresel Koruma Ajansı (Environmental Protection Agency /EPA)’ye göre ortalama bir Amerikalı ömrünün 93%’ünü kapalı mekanlarda geçiriyor. Yani ne biz ne de çocuklarımız yeterince dışarı çıkmıyoruz. Ama çıkmalıyız! Sokağa çıkıp da ne yapacağını bilemeyenler için de birkaç somut öneri aşağıda;
- Çocuklarla çevrenizde gördüğünüz şeyler hakkında sohbet edin. Gökyüzünde, evinizin çevresinde sokaklarda gördüğünüz renk, şekil, dokular ve diğer özelliklerden bahsedin. Güneşin parlaklığı, bulutların yoğunluğu, ağaçların şekilleri konuşmaya başlamak için ideal.
- Çevrenizdeki hayvanları bulmaya çalışın. Seslerinden ve görüntülerinden hangi hayvan olduğunu tahmin edin. Böceklerin davranışlarını inceleyin. Hayvanların evleri, nasıl yiyecek buldukları, nelere ihtiyaçları olabileceği üzerine konuşun. Sokak hayvanlarının sığınabilecekleri minik barınaklar hazırlayın.
- Apartmanınızın bahçesine veya yakınınızdaki bir parka çocuğunuzla birlikte bir bitki ekin. Ekerken kullandığınız kürek, tırmık gibi malzemeleri inceleyin. Meyve çekirdeklerini de evde biriktirdikten sonra kırarak toprağa ekebilirsiniz. Ektiğiniz bitki ve çekirdekleri belirlediğiniz rutinlerde sulamaya gidin. Zaman içindeki değişimlerini gözlemleyin ve çocuğunuzun resmini çizerek değişiklikleri kaydetmesini sağlayın. Çizimlerini bir araya getirerek bitkiniz büyüdüğünde okul arkadaşlarına bir sunum yapmasını sağlayabilirsiniz.
- Manavdaki sebze ve meyveleri karşılaştırın. Daha büyük, daha parlak, daha pürüssüz vb. özelliklerine göre sebze ve meyveleri gruplandırın. Birlikte alışveriş yapın ve poşetleri beraber taşıyın.
- Bir banka oturup gözlerinizi kapatın ve sokağın sesini dinleyin! Çocuğunuza hangi sesleri duyduğunu sorun. Bu seslerin hangi yönden geldiğini tahmin etmelerini isteyin. Bu seslerin hangilerini evde iken de duyabileceğinizi düşünün.
- Günün farklı saatlerinde gökyüzüne bakın. Gökyüzünün renklerinin, bulutların şekillerinin nasıl değiştiğini gözlemleyin. Bulutları çevrenizde gördüğünüz nesnelere benzetmeye çalışın. Gökyüzünde hangi mevsimlerde daha çok kuş gördüğünü sorun ve nedenleri üzerine birlikte düşünün.
- Mevsimsel değişiklikleri gözlemleyin. Havanın, giysilerin, ağaçların ve bitki örtüsünün nasıl değiştiğini gözlemleyin. Mahallenizde bir ağaç seçin ve her mevsim ağaçta oluşan değişiklikleri takip edin. Her ayın belli bir gününde ağacınızı gözlemleyerek fotoğrafını çekin. Yıl sonunda ağaç değişim albümünüzü oluşturun.
- Farklı havaları bir fırsat olarak görün. Soğuk ama güneşli, sıcak ama yağmurlu veya lapa lapa kar yağan bir günde çocuğunuzla dışarı çıkın. Farklı hava koşullarının çocuğunuza ne tür duygular hissettirdiğini sorun.
Sonuç olarak havalar nasıl olursa olsun, sizin havanız iyi olsun Camı açıp derin bir nefes alın ve doğru giyindiği sürece soğuk havaların bile çocuğunuzun sağlığına iyi geleceğini hatırlayın. Yağmura soğuğa aldırmadan çocuğunuzla dışarı çıkın, parklara gidin, sokaklarda dolaşın! Hadi iyi gezmeler…
Senem Han Uysal
