Bebeklerin dil gelişiminin daha doğmadan anne karnında duydukları seslerle başladığından bahsetmiştik. Doğdukları günden itibaren iletişim kurmaya hazırlanan bebeklerin dil gelişimine en büyük katkıyı ise aileleri ve bakıcıları sağlar. Bu yakın çevreleriyle kurdukları ilişki onların beyin gelişimlerini ve iletişim becerilerini destekler. Her çocuğun dil gelişim yolculuğu farklıdır; kimi çok erken konuşurken kimi çok daha geç konuşmaya başlayabilir. Bu tarz durumlar her zaman bir problem olduğu anlamına gelmez, ancak diğer alanlarda olduğu gibi çocuğun dil konusundaki gelişimini de gözlemlemek oldukça önemlidir.

Peki aileler çocuklarının dil gelişimini desteklemek için neler yapabilir?

Bol bol konuşun

Bir dili öğrenmenin temel yolunun o dilde etkileşim kurmak olduğunu vurgulamıştık. Bu yüzden de ebeveynlerin yapabileceği en iyi şey bebekleriyle sürekli konuşmak! Günlük aktiviteler gerçekleştirilirken, bebekle zaman geçirilirken sohbet eder gibi yapılan eylemler betimlenebilir. Diyelim ki yemek yapılıyor ve bebek de mama sandalyesinde oyuncağıyla oturuyor; ona yemeğin nasıl yapıldığından, içine neler koyulduğundan bahsedilebilir. Böylece bebeğin bahsedilen eylemler, canlılar ve nesnelerle ilgili bir fikre sahip olmasına yardımcı olarak çevresini tanıması da sağlanacaktır. Aynı zamanda yeni birçok kelime öğrenmesine de destek olunacaktır.

Bebekler ilk kelimelerini söylemeden önce “agulama” denilen bir dönemden geçerler. Söylediklerinin pek bir anlamı olmasa da aslında çıkardıkları bu sesler çevrelerinde konuşulan dilin ritmine sahiptir. Bu onları konuşmaya hazırlayan bir dönemdir. Örneğin bebeğin çıkardığı sesleri taklit edip sanki onunla konuşurmuş gibi aynı şekilde cevaplar vermek ona diyalog kurma konusunda bilgi verecektir. Bu aynı zamanda bebeğin çıkardığı seslere karşılık bulmasını sağlayarak konuşmak için onu cesaretlendirecektir de.

Kitap okuyun

Araştırmalar kendisine düzenli bir şekilde kitap okunan bebeklerin diğerlerine göre daha zengin bir kelime haznesine sahip olduğunu gösteriyor. Bunun yanı sıra kitap okumak bebeğin çevreye olan ilgisini de artıracak ve dünya algısını da güçlendirecektir. Bu yüzden doğdukları günden itibaren düzenli olarak bebeklere kitap okumak oldukça faydalı olacaktır. Benzer şekilde o gün gerçekleştirilen aktiviteler bebeklere hikayeleştirilerek anlatılabilir.

Şarkı söyleyin

Dil gelişimini desteklemenin en eğlenceli yollarından biri de şarkı söylemek. Şarkılar yeni bilgiler ve kelimeler öğretmenin yanında bebeğin ritim duygusunu da geliştirecek öğrenilen dilin ses sistemine hakimiyetini de pekiştirecektir.

Oyunlar oynayın

Oyun oynamak çocuklar için hem en eğlendirici hem de öğretici bir aktivitedir. Farklı dil becerilerine hitap edecek çeşitli oyunlar oynamak çocuklar için oldukça faydalı olacaktır. Örneğin bir araba veya otobüs yolculuğunda, dışarıda görülen nesneler, canlılar “Ben bir ….gördüm” diye tanımlanarak bir oyun oynanabilir. Bu yine çocukların çevreye olan farkındalığını geliştirecek, hem de onların çeşitli nesneleri ve canlıları betimlemelerine fırsat sağlayarak birbirinden farklı cümleler kurmalarına yardımcı olacaktır.

Sorular sorun

Çocuklar keşfetmeye meraklıdırlar ve soru sormak en sevdikleri şeylerden biridir. Ebeveynler de çocuklara oynadıkları oyunlar, ilgilendikleri konular, ya da o an gerçekleştirdikleri eylemler hakkında sorular sorarak onları bunlar üzerine düşünmeye ve konuşmaya teşvik edebilirler.

Bunların hepsi aslında farkında olarak ya da olmayarak ebeveynlerin gerçekleştirdiği şeyler. Aslında en önemli olan nokta bu aktiviteleri çeşitlendirerek farklı dil becerilerine hitap etmek ve her an onlarla iletişim kurmak. Bunlar gerçekleştirilirken de kurulan cümlelere dikkat etmek ve olabildiğince doğru telaffuz etmek bebekler için sağlam bir temel oluşturacaktır. O an hissedilen duyguların, gün içinde yaşanan tecrübelerin ya da yapılan işlerin bebeklerle paylaşılması onların gelişimini birçok farklı açıdan besleyecektir.

Yazı: Dilara Erdoğan

Düzenleme: Hilal Albayrak